ตัวอย่างเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ

ภูมิภาคอเมริกา

ประเทศสหรัฐอเมริกามีแนวคิดการพัฒนาอุตสาหกรรมเชิงนิเวศที่มุ่งเน้นการส่งเสริมขีดความสามารถในการแข่งขันของธุรกิจ ลดปริมาณกากของเสียอุตสาหกรรมและปัญหามลพิษ สร้างงานให้กับคนในประเทศ และเพิ่มคุณภาพของคนงานที่ทำงานในอุตสาหกรรม ซึ่งจะเป็นข้อแตกต่างจากประเทศแคนาดาที่เน้นการบูรณาการมิติเชิงเศรษฐกิจกับมิติเชิงสิ่งแวดล้อมเข้าด้วยกัน และนำมาประยุกต์ใช้กับการบริหารจัดการเมืองและระบบอุตสาหกรรม โดยมีการนำหลักการของประสิทธิภาพเชิงนิเวศ (Eco-Efficiency) มาใช้เพิ่มศักยภาพการแข่งขันในเชิงธุรกิจ บนพื้นฐานของการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด แต่ประเทศแคนาดาก็ยังมีปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงานหลายข้อ ได้แก่ ปัญหาด้านเทคโนโลยี ปัญหาด้านการสื่อสารและเผยแพร่ข้อมูล ปัญหาด้านงบประมาณ ปัญหาด้านกฎหมายและปัญหาด้านค่านิยมของประชาชน

ภูมิภาคยุโรป

ประเทศสวีเดน
ประเทศสวีเดน เน้นการนำของเสียและขยะกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ เช่น นำมาผลิตไฟฟ้า และมีการส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรพลังงาน ขยะ ของเสียและทรัพยากรน้ำ โดยจะส่งเสริมให้ผู้อยู่อาศัยในเขตเมืองเป็นผู้ปฏิบัติในฐานะเป็นส่วนหนึ่งของวงจรเมืองนิเวศ

ประเทศเดนมาร์ก
ประเทศเดนมาร์ก มีนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ Kalunborgได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติให้เป็นนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศต้นแบบด้านการแลกเปลี่ยนวัตถุดิบและพลังงานภายในนิคมอุตสาหกรรมอย่างแท้จริงแห่งแรกของโลก โดยการดำเนินการนี้เรียกว่า เครือข่ายอุตสาหกรรมแบบพึ่งพา (Industrial Symbiosis)

สหราชอาณาจักร
การพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของสหราชอาณาจักรจะมุ่งเน้นไปที่การเสริมสร้างกิจกรรมทางเศรษฐกิจในส่วนภูมิภาค โดยความสำเร็จต่อมาคือ มีการจัดตั้งโครงการ National Industrial Symbiosis Programme (NISP)ที่เน้นการพึ่งพาในระดับประเทศและภูมิภาค ซึ่งปัจจุบันมีสำนักงานกระจายอยู่ตามภูมิภาคต่างๆ ทั่วสหราชอาณาจักรทั้งหมด 12 แห่ง

ประเทศเยอรมัน
การพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของประเทศเยอรมันจะอาศัยกระบวนการพัฒนาทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมและอุตสาหกรรมเป็นเครื่องมือในการสร้างระบบเศรษฐกิจแบบครบวงจร และมีนโยบายในการฟื้นฟูชุมชนท้องถิ่นที่ต้องรับภาระกำจัดของเสียรวมไปถึงการรณรงค์การนำวัสดุกลับมาใช้ใหม่

ภูมิภาคเอเชีย

ประเทศญี่ปุ่น
การดำเนินการพัฒนาอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในภูมิภาคเอเชียได้ถือว่าประเทศญี่ปุ่นเป็นต้นแบบของการพัฒนาและได้รับการยอมรับจากนานาชาติอย่างสูงสุด โดยเป็นการดำเนินการที่มุ่งเน้นการพัฒนาอุตสาหกรรมใหม่ และเน้นการมีของเสียเป็นศูนย์ (Towards Zero Waste) โดยการแลกเปลี่ยนของเสียอุตสาหกรรม (Waste Exchange) ตามหลัก 3Rsจุดแข็งของประเทศญี่ปุ่นที่ทำให้เกิดความสำเร็จนั้นมาจากความร่วมมือที่ดีระหว่างรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิ่นความเข้มงวดเอาจริงในการใช้กฎหมาย การขยายพื้นที่ดำเนินการอย่างต่อเนื่อง มีเทคโนโลยีที่ดีและเน้นการอนุรักษ์พลังงานและการจัดการวัสดุของเสียแบบบูรณาการ ทำให้ในปัจจุบันมีพื้นที่โครงการ Eco-Townถึง 26 แห่ง

รูปที่ตั้งโครงการอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในประเทศญี่ปุ่น (ที่มา Fujita, 2011)   ตารางแสดงพื้นที่ประกอบการอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของประเทศญี่ปุ่น
 

ประเทศเกาหลีใต้
มีการจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Industrial Park) ขึ้นในปี พ.ศ. 2548 โดยมีหลักแนวคิดการสร้างระบบนิเวศวิทยาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน (Sustainable Industrial Eco System)ผ่านกลยุทธ์ 5 ประการ ได้แก่ การสร้างเครือข่ายแลกเปลี่ยนวัตถุดิบและพลังงานภายในนิคมอุตสาหกรรม การวางแผนและพัฒนาพื้นที่ทางนิเวศ การมีส่วนร่วมของผู้ประกอบการ การมีส่วนร่วมของชุมชน และการส่งเสริมและพัฒนาโครงการนำร่องทั้งหมด 5 โครงการ ซึ่งความสำเร็จที่ชัดเจนคือการมีกำไรทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นของเขตนิคมอุตสาหกรรม Ulsanโดยทำควบคู่ไปกับการลดปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์

ที่ตั้งนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในประเทศเกาหลีใต้ (ที่มา Ban, 2011) พื้นที่ประกอบการอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของประเทศเกาหลีใต้

สาธารณรัฐประชาชนจีน 
สำหรับการจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของสาธารณรัฐประชาชนจีน  เริ่มขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ.2523 โดยดำเนินการอยู่บนแนวคิดเศรษฐกิจวงรอบ (Circular Economy: CE)ซึ่งเป็นแนวคิดที่พยายามบูรณาการ (Integrate)มิติเชิงเศรษฐกิจกับมิติเชิงสิ่งแวดล้อมเข้าด้วยกันบนพื้นฐานของหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม โดยองค์การคุ้มครองสิ่งแวดล้อมของจีน (State of Environment Protection Administration of PRC: SEPA) ได้นำแนวคิดดังกล่าวมาใช้ในการสร้างแบบจำลอง (Model) ที่เป็นแนวทางการจัดการและพัฒนาที่เรียกว่า 3+1 ได้แก่ Small Circle, Medium Circle, Great Circle และ Waste Disposal and Recycle โดยดำเนินการเผยแพร่ในลักษณะของบนลงล่าง กล่าวคือ รัฐหรือส่วนปกครองที่มีอำนาจจะเป็นผู้วางแผนและส่งผ่านนโยบายไปยังส่วนรองในลำดับถัดไป ปัจจุบันสาธารณรัฐประชาชนจีนมีเครือข่ายนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยมีโครงการต้นแบบที่ดำเนินการโดยรัฐบาล (National Demonstration EIPs) ทั้งหมด 15 โครงการ และโครงการทดลองโดยรัฐบาล (National Trial EIPs)อีกทั้งหมด 45 โครงการ นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 และยังมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นอีกเรื่อยๆ ผลความสำเร็จของการดำเนินงานส่งผลให้เกิดการร่วมมือกันระหว่างรัฐบาลท้องถิ่น และนิคมอุตสาหกรรมที่ราบรื่นและกระชับยิ่งขึ้น นอกจากนี้ประเทศจีนยังสามารถผลิตและส่งออกผู้เชี่ยวชาญที่สามารถให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศได้เป็นจำนวนมากอีกด้วย

เขตบริหารพิเศษฮ่องกง
มีการจัดตั้ง EcoParkที่มุ่งเน้นเฉพาะการรีไซเคิล ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550เป็นต้นมา โดยส่งเสริมแนวคิดการรีไซเคิลในระดับอุตสาหกรรมชุมชน รวมถึงการพัฒนาแบบก้าวกระโดด ด้วยหลักแนวคิดเศรษฐกิจวงรอบ (Circular Economy: CE) แต่ปัจจุบันยังคงประสบปัญหาเกี่ยวกับประสิทธิภาพในการดำเนินงาน เนื่องจากบริษัทผู้เช่าเกือบทั้งหมดยังไม่สามารถบรรลุเป้าหมายการผลิตที่ตั้งเอาไว้ได้ ถึงแม้จะได้รับความช่วยเหลือจากรัฐบาลเป็นอย่างมาก ทำให้ต้องเพิ่มศักยภาพการดำเนินงานโดยมองหากลยุทธ์ทางการตลาดใหม่ๆ และการพัฒนาประสิทธิภาพสินค้า  

แผนผังนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในเขตบริหารพิเศษฮ่องกง (ที่มา EcoPark, 2012)  

ประเทศเวียดนาม
ได้มีการก่อสร้างนิคมอุตสาหกรรม Bourbon-An Hoaเมื่อปี พ.ศ. 2552 ในจังหวัด TayNinhทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ เพื่อจัดตั้งให้เป็นนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศเช่นเดียวกันกับเกาหลีใต้ แต่จะดำเนินการโดยมุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่าในกระบวนการผลิต และการพัฒนาภาคอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน การลดปริมาณการก่อให้เกิดขยะ และเพิ่มการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก นอกจากนี้ ร้อยละ 30 ของพื้นที่ทั้งหมดถูกสงวนไว้เป็นพื้นที่สีเขียวอีกด้วย  

ที่มา
1.  Ban, Y. U. (2011). Korea EIP (eco-industrial park) development strategies including legal system improvement measure. URL https://www.wbginvestmentclimate.org/advisory-services/cross-cutting-issues/climate-change/upload/Session3-2-version-2-Korean-EIP-and-Legal-System-Improvement-Yong-Un-Ban-1.pdf Retrieved May 8, 2012
2.  EcoPark (2012).About EcoPark. URL http://www.ecopark.com.hk/en/about.aspx Retrieved May 8, 2012
3.  Fujita, T. (2011). Eco-town projects/environmental industries in progress: environment-conscious type of town-building; case introduction. URL http://www.meti.go.jp/policy/recycle/main/3r_policy/policy/pdf/ecotown/ecotown_casebook/english.pdf Retrieved May 14, 2012
4.  Ministry of Economy, Trade and Industry (2011). Map of approved eco-town sites. URL http://www.meti.go.jp/policy/recycle/main/3r_policy/policy/pdf/ecotown/Map23fy10.pdf Retrieved May 4, 2012
5.  Waste Prevention Best Practice Factsheets (2009). National Industrial Symbiosis Programme (UK). URL http://ec.europa.eu/environment/ waste/ prevention/pdf/NISP_Factsheet.pdf Retrieved May 14, 2012